Op de eerste bijeenkomst in Leuven van de denktank Vista Minds bleek het debat tussen drie tussen drie prominente politici en vijf belangrijke artsenvertegenwoordigers een boeiende blikvanger. Welke prioriteiten zouden Frieda Gijbels en Kathleen Depoorter (beiden N-VA) en Irina De Knop (Open VLD) bijvoorbeeld leggen als ze zelf volksgezondheidsminister waren? En hoe kijken ze aan tegen innovatie?

Heel wat punten had Irina De Knop op haar lijstje in haar mogelijke hoedanigheid van minister. Zoals een depolitisering van het overlegmodel, maar ook deregulering en financiële responsabilisering van zorgstrekkers naast financiële transparantie van de patiënt. Vooral zou ze de zorgverleners volledige autonomie over het totale gezondheidszorgbudget geven. "Dat geeft hen armslag om intern de meest efficiënte besteding te bepalen."

Frieda Gijbels ziet zich eerst en vooral een grondig onderzoek instellen naar de rol, de financiering en de werking van de ziekenfondsen: 1 miljard aan hun werkingskosten wordt volgens haar niet transparant besteed en hun rol is aan herziening toe, vindt ze.

Voor Kathleen Depoorter is de administratieve belasting de grootste prioriteit. “Ik zou mijn ministeriële macht inzetten om twee wetsartikelen te schrappen of te wijzigen: het beruchte artikel 15 paragraaf 2 (uitreiken van een bewijsstuk aan de patiënt) en artikel 35 paragraaf 4 van de GVU-wet (de beoordeling van arbeidsongeschiktheid). Ze zou die groeperen in één geheel om repetitieve administratieve kosten tegen te gaan

Alle drie de politici zijn het erover eens dat de arts een vrij beroeper en ondernemer is met de nodige autonomie voor innovatie. Dat artsen ‘gesubsidieerd’ worden door de overheid - de redenering van de minister – wijzen ze resoluut af “De patiënt en niet de artsen worden gesubsidieerd.”

De twee N-VA-politici vochten naar eigen zeggen om de supplementen te vrijwaren die de minister via de Kaderwet wou inperken. Frieda Gijbels maakt zich sterk dat ze mee zorgde voor een supplementenvork van 20% tot 175%. Ze waarschuwt dat er eerst een correcte en werkbare nomenclatuur moet komen. “Als tandarts/parodontoloog kan ik niet zonder supplementen werken omdat de huidige nomenclatuur compleet onaangepast is.”

De aanval op de supplementen bekijkt Irina De Knop vooral als een maatregel tegen de innovatie die door die supplementen wordt gedreven. “Staatsgeneeskunde komt zo weer een stapje dichterbij.” De N-VA’ers hameren op de creatie van een klimaat van vertrouwen in plaats van wantrouwen jegens de zorgverstrekkers.

Innovatief model voor heupprothesen

De drie politici konden zich vinden in een schoolvoorbeeld van innovatie en sociaal ondernemerschap in de zorg, zoals gedemonstreerd door orthopedisch chirurg Kristoff  Corten. Dat kan niet alleen preventief werken voor heupartrose, het levert miljoenen euro’s aan besparingen op.

Kortweg komt het hierop neer: vandaag plaatst men jaarlijks in ons land 30.000 heupprothesen met een kost voor de ziekteverzekering van 8.000 euro per prothese. Totaal kostenplaatje: 240 miljoen. In de 'Heuppraktijk' van dr. Corten betaalt de patiënt 98 euro. Dat lijkt veel, maar dan wordt die patiënt desnoods ‘doorgelicht’ door een heel expertenteam en beschikt hij gratis over knowhow via een applicatie. De focus op preventie maakt dat 36% van de patiënten (gedurende één tot twee jaar) niet langer geopereerd wordt. Zo voorkom je uiteindelijk 25% van de operaties die anders zouden plaatsvinden. Tel uit je winst als je weet dat uit onderzoek al bleek dat de maatschappij winst begint te maken zodra 11% van de patiënten niet geopereerd hoeft te worden. Kristoff Corten rekent uit dat alleen al door operaties te voorkomen, 60 miljoen euro winst gehaald wordt op jaarbasis. 

En voor de resterende patiënten (64%) die wel geopereerd moeten worden, verloopt alles stukken goedkoper door de ingreep buiten het ziekenhuis uit te voeren (in de extramurale setting zou dat voor de ziekteverzekering 10% goedkoper uitvallen). Dat laatste leidt tot een extra besparing van nog eens 9 miljoen. Dus in totaal haalt dit model, deze ene casus, een besparingspotentieel van 69 miljoen op jaarbasis.

Kristoff Corten (vooraan) rekent voor dat dat alleen al door heupoperaties te voorkomen, in zijn model 60 miljoen euro winst gehaald wordt op jaarbasis. 

Irina De Knop ziet nog een bijkomend voordeel: meer extramurale zorg kan de ziekenhuizen ontlasten die met een tekort aan handen worstelen. “Ik zou het overleg structureren rond vier pijlers: de eerstelijnszorg, de AZ’s, de UZ’s en de extramurale zorg met veel innovatiepotentieel als extrapijler.”

Kathleen Depoorter en Frieda Gijbels erkennen ook dat er geen gelijk speelveld is tussen extramurale en intramurale zorg. Waarbij die laatste transparantie eist door alle cijfers over de kostenefficiëntie op tafel te leggen om het debat te objectiveren. Dat bij de nomenclatuurhervorming de opsplitsing effectief wel wordt meegenomen maar dat men ook oog moet hebben voor de wachtdiensten in de ziekenhuizen, gaf Depoorter nog mee. “Maar los daarvan hebben wij het extramurale in het regeerkoord geschreven als partner naast de zorg in het ziekenhuis. Toen vorig jaar voor de oogartsen de inspuiting van Eylea extramuraal niet meer terugbetaald zou worden in de ambulante praktijk, heb ik ingegrepen, op basis van cijfermateriaal. Zo bleef die terugbetaling bestaan.”

Rol van de ziekenfondsen

In hun kritiek op de rol van de ziekenfondsen waren de drie politici het opvallend eens, zij het met enkele nuances. De N-VA politici vragen expliciet dat men de rol van de mutualiteiten herbekijkt vermits ze zich steeds meer tot belangenorganisaties ontpoppen. Een concreet voorbeeld: nadat teleconsultaties zijn afgeschaft, werd Solidaris mede-aandeelhouder van een applicatie voor videoconsultaties. Voor Frieda Gijbels is de dekking van alternatieve geneeswijzen -die veel geld kosten en in aanvullende verzekeringen zitten – herzienbaar.

De "perverse" dubbelrol van de ziekenfondsen als bankier, controleur en verzekeraar is sowieso onaanvaardbaar. “Ziekenfondsen zijn volgens hen rabiate tegenstanders van remgeldverhogingen omdat door die ingreep de patiënt sneller de maximumfactuur bereikt. En daarvoor moeten de ziekenfondsen dan opdraaien.” Gijbels wijst er fijntjes op dat ondanks de passages in het regeerakkoord, er in de praktijk nog geen beweging is om de macht van de ziekenfondsen aan te pakken. 

> Artsen: “We moeten politici in Arizonacoalitie uitdagen”